سولفید هیدروژن ماده‌ای سمی و خورنده است که علاوه بر آن، یک سم شناخته‌شده برای کاتالیست‌های صنعتی است.
روش سولفورزدایی مناسب بستگی به فاکتورهای زیادی از قبیل مقدار سولفور، مقدار سولفور خروجی مطلوب، ترکیبات خاص سولفوری که باید حذف شود و آنالیز و فشار جریان گاز حاوی سولفور دارد.
در حال حاضر، حذف سولفید هیدروژن با استفاده از جاذب اکسیدِ روی متداول‌ترین روش است. این جاذب که کاتالیست گوگردزدایی نامیده می‌شود، مخلوطی از ZnO و اکسید آلومینیوم، به همراه برخی مواد ادتیو است. اکسید روی برای حذف سولفید هیدروژن بسیار فعال است و ظرفیت بالایی برای جذب گوگرد دارد و همچنین نسبت به بخار آب خنثی است.
یکی از انواع جاذب های سولفورزدایی ، جاذب پروموت شده می باشد. جاذب‌های سولفورزدای پروموت شده، جاذب هایی هستند که برای حذف ترکیبات گوگردی از جریان های گازی استفاده می شوند. این جاذب‌ها با افزودن مواد خاصی (پروموترهایی معمولا با نانوذرات مس) به جاذب‌ها کارایی و ظرفیت جذب بالاتری می‌بخشند. این بهبود می‌تواند شامل افزایش سرعت جذب، افزایش ظرفیت جذب، یا افزایش گزینش‌پذیری برای ترکیبات گوگردی خاص باشد.
برای تعیین درصد میزان پروموت هایی مانند مس و تاثیر آن بر ساختار جاذب ، تست متد جامعی توسط شرکت ایران کاتالیست تعریف شده است که تست های نرمال و جامع این حوزه شامل تست های XRD – ICP – SCM بوده که در کنار آن پایش عملکرد واحدهای جاذب سولفورزدایی در شرکت های پتروشیمی، پالایش نفت و فولادی را شامل می شود.
ایران کاتالیست به پشتوانه مرکز تحقیقات و آزمایشگاه خود در دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه صنعتی شریف می تواند راه حل شرکت های مصرف کننده جاذب سولفورزدایی در این حوزه باشد.
یکی از عوامل کلیدی در بهبود عملکرد جاذب‌های سولفورزدایی (به ویژه سولفورزدایی) و افزایش طول عمر آن‌ها، کنترل دقیق میزان فلزات فعال و به‌ویژه نانو ذرات مس (Cu) در ساختار جاذب است. درصد وزنی مس و نحوه توزیع آن می‌تواند به طور مستقیم بر ظرفیت جذب، پایداری حرارتی و مقاومت مکانیکی جاذب‌ها اثر بگذارد. از همین رو شرکت ایران کاتالیست با طراحی و پیاده‌سازی یک متد جامع ارزیابی، توانسته است رویکردی یکپارچه برای تحلیل ساختاری و عملکردی جاذب‌ها ارائه دهد که نه‌تنها از نظر آزمایشگاهی دقیق است، بلکه در عمل نیز با داده‌های پایشی از واحدهای پتروشیمی، پالایشگاهی و فولادی تطابق کامل دارد.
این متد شامل مجموعه‌ای از تست‌های استاندارد و پیشرفته است که هرکدام بخش خاصی از رفتار جاذب را روشن می‌کنند:
روش‌های آزمایش و پایش
۱. XRD (X-Ray Diffraction) – پراش پرتو ایکس
با استفاده از XRD می‌توان فازهای بلوری موجود در جاذب و نحوه توزیع مس در ساختار کریستالی را شناسایی کرد. این آزمون کمک می‌کند تا مشخص شود آیا مس به صورت یکنواخت در بستر توزیع شده یا در برخی نواحی تجمع یافته است، موضوعی که مستقیماً بر عملکرد و راندمان جذب گوگرد اثرگذار است.
۲.ICP-OES / ICP-MS (Inductively Coupled Plasma): تعیین درصد فلزات دقیق (مثل Cu, Ni, Co, Rh).
۳. SCM (Surface & Chemical Mapping) – نقشه‌برداری سطحی و شیمیایی
SCM امکان مشاهده نحوه توزیع مس روی سطح و در منافذ جاذب را فراهم می‌آورد. با این روش، مشخص می‌شود که آیا مس در نقاط فعال به‌خوبی قرار گرفته یا توزیع نامناسبی دارد که منجر به کاهش راندمان جذب می‌شود.
۴. پایش میدانی (Performance Monitoring)
علاوه بر تست‌های آزمایشگاهی، عملکرد واقعی جاذب‌ها در واحدهای صنعتی نیز پایش می‌شود. داده‌های حاصل از پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع فولاد به‌عنوان مرجع مقایسه با نتایج آزمایشگاهی استفاده شده و در نهایت تصویری دقیق از کارایی جاذب ارائه می‌دهد. این پایش میدانی نقطه قوت اصلی متد ایران کاتالیست است، چرا که تضمین می‌کند نتایج صرفاً در حد تئوری باقی نمانده و در عمل نیز قابلیت اتکا دارند.
مزیت های خدمات ایران کاتالیست در حوزه جاذب سولفورزدایی
اطمینان از کیفیت و پایداری جاذب‌ها با تست‌های جامع و ترکیبی
دریافت گزارش‌های تحلیلی دقیق و قابل اتکا برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک
پشتیبانی تخصصی و مستمر توسط تیم فنی ایران کاتالیست در صنایع مختلف
