مقایسه پتروشیمی های ایران، روسیه، ترکیه، عراق و ونزوئلا
در پنل تخصصی کاتالیستی که به میزبانی پلتفرم تحلیلی ایران کاتالیست برگزار شد، مهندس محسن صفاری، از متخصصان برجسته صنعت پتروشیمی، تجربیات خود را از حضور در مجتمع‌های پتروشیمی کشورهای مختلف از جمله ایران، روسیه، ترکیه، ونزوئلا و عراق به اشتراک گذاشت. ایشان در این سخنرانی به تحلیل و مقایسه شرایط عملیاتی این صنایع در کشورهای مختلف پرداخته و چالش‌ها و راهکارهای موجود در این حوزه را مورد بررسی قرار دادند.
مهندس صفاری در آغاز سخنرانی خود گفت: “یکی از مهم‌ترین چالش‌های امروز صنایع نفت و پتروشیمی، مدیریت مصرف انرژی و حفاظت از محیط‌زیست است. کشورهای مختلف با توجه به شرایط خود در این زمینه متفاوت عمل کرده‌اند. برای مثال، در روسیه و ترکیه، شاهد بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای کاهش مصرف انرژی و بازیابی آب هستیم. این کشورها به شدت به مسئله محیط‌زیست اهمیت می‌دهند و تلاش دارند تا در راستای کاهش هدررفت منابع، فرآیندهای خود را بهینه کنند. در مقابل، ایران و برخی کشورهای دیگر همچنان با مشکلات زیادی در این زمینه مواجه هستند. در ایران، درک دقیق و عمیق از بحران‌های زیست‌محیطی و انرژی هنوز به دست نیامده است و این عدم توجه کافی، می‌تواند در آینده چالش‌ساز باشد.”
وی در ادامه افزود: “یکی از مسائل اصلی در صنعت پتروشیمی بازیابی آب و استفاده مجدد از آن است. در کشورهای پیشرفته مانند روسیه و ترکیه، در این زمینه گام‌های بزرگی برداشته شده است. این کشورها از تکنولوژی‌های پیشرفته برای بهینه‌سازی مصرف آب و کاهش آلودگی استفاده می‌کنند. در مقابل، کشورهای مانند عراق و ونزوئلا هنوز در مراحل ابتدایی این فرآیند هستند و به همین دلیل هنوز نتواسته‌اند به طور مؤثر از منابع خود استفاده کنند.”
در مورد جذب نیروی متخصص، مهندس صفاری گفت: “یکی دیگر از چالش‌های اساسی در کشورهایی همچون ایران، ونزوئلا و عراق، کمبود نیروی متخصص است. این مشکل نه‌تنها ناشی از تحریم‌هاست، بلکه در برخی موارد به دلیل عدم توجه کافی به نیروی انسانی و عدم ارائه فرصت‌های مناسب برای رشد و پیشرفت آن‌ها است. در کشورهایی مانند روسیه، علی‌رغم تحریم‌ها، سرمایه‌گذاری زیادی در جذب نخبگان صورت گرفته است. روس‌ها به خوبی ارزش نیروی انسانی متخصص را درک کرده و در تلاش‌اند تا نیروی متخصص را در پروژه‌های صنعتی و تحقیقاتی جذب کنند. اما متأسفانه در ایران و ونزوئلا، این روند به درستی شکل نگرفته است و در نتیجه بسیاری از نخبگان کشورها به خارج از مرزها مهاجرت کرده‌اند.”
مهندس صفاری در ادامه به مشکلات تأمین مواد شیمیایی اشاره کرد: “یکی از چالش‌های دیگر صنایع پتروشیمی، مخصوصاً در کشورهای تحت تحریم مانند ایران، روسیه و ونزوئلا، تأمین مواد شیمیایی و مواد اولیه است. این کشورها بیشتر مواد اولیه خود را از چین تأمین می‌کنند که این موضوع مشکلاتی را در کیفیت و مشخصات فنی مواد ایجاد می‌کند. تغییرات مداوم در کیفیت مواد شیمیایی تأثیر منفی زیادی بر فرآیند تولید دارد و این امر نیاز به راهکارهایی برای تأمین مواد با کیفیت ثابت دارد.”
وی در این بخش به پایداری تولید اشاره کرد و ادامه داد: “پایداری در تولید و کاهش مصرف انرژی از چالش‌های مهم دیگر است. در کشورهای پیشرفته، از جمله روسیه و ترکیه، تلاش‌های زیادی برای ایجاد ثبات در تولید و کاهش هدررفت انرژی انجام می‌شود. این کشورها با استفاده از فناوری‌های نوین، فرآیندهای خود را بهینه‌سازی کرده‌اند تا هم مصرف انرژی کاهش یابد و هم پایداری در تولید حفظ شود. اما در ایران، به دلیل نوسانات تولید و نبود سیاست‌های بلندمدت، شاهد هدررفت زیادی از منابع انرژی و ناپایداری در فرآیند تولید هستیم.”
مهندس صفاری در ادامه گفت: “رعایت استانداردهای بین‌المللی یکی دیگر از موضوعاتی است که در کشورهای پیشرفته مانند روسیه و ترکیه، در فرآیندهای صنعتی به شدت مورد توجه قرار دارد. این کشورها تلاش می‌کنند تا تمامی فرآیندهای صنعتی خود را با استانداردهای جهانی هماهنگ کنند. اما در ایران، متأسفانه بسیاری از فرآیندهای صنعتی بدون رعایت این استانداردها انجام می‌شود که منجر به هدررفت انرژی و کاهش بهره‌وری در صنایع می‌شود.”
در بخش پایانی سخنرانی، مهندس صفاری به مشکلات ساختار مدیریتی صنایع پتروشیمی اشاره کرد و گفت: “یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنایع پتروشیمی در ایران، ساختار مدیریتی تولیدمحور است. این رویکرد به‌جای توجه به توسعه پایدار و بهینه‌سازی فرآیندها، بیشتر بر افزایش تولید در کوتاه‌مدت متمرکز است. این موضوع باعث شده است که بسیاری از واحدهای صنعتی، باوجود قدمت زیاد، نتوانند به‌درستی بهینه‌سازی شوند و بهره‌وری آن‌ها کاهش یابد. این رویکرد همچنین موجب کاهش سرعت رشد صنایع و از دست دادن نیروی متخصص شده است. برای حل این مشکل، باید توجه بیشتری به تحقیق و توسعه، نوسازی تجهیزات و جذب نخبگان صورت گیرد.”
وی در پایان تأکید کرد: “با تغییر نگرش به ساختار مدیریتی، توجه به تحقیق و توسعه و بهینه‌سازی فرآیندها، می‌توانیم از بحران‌های آینده جلوگیری کرده و جایگاه ایران در صنعت پتروشیمی را ارتقا دهیم. با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، آموزش نیروی انسانی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب، ایران می‌تواند به یکی از کشورهای پیشرو در این صنعت تبدیل شود.”
دیدگاهتان را بنویسید